Μία από τίς κύριες παθολογικές οντότητες του θυρεοειδούς είναι οι όζοι. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών δεν είναι καρκινικοί και αντιμετωπίζονται συντηρητικά.
Σύμφωνα με τα στατιστικά 12 νέα περιστατικά καρκίνου του θυρεοειδούς εμφανίζονται ανά 100.000 άτομα ανά έτος και ένας θάνατος ανά 200.000 άτομα ανά έτος οφείλεται σε καρκίνο του θυρεοειδούς.
Η διάγνωση των όζων του θυρεοειδούς γίνεται με το υπερηχογράφημα που εκτελείται από τον Ακτινοδιαγνώστη γιατρό με ειδική κεφαλή του μηχανήματος των υπερήχων. Με το υπερηχογράφημα ελέγχεται το μέγεθος του όζου,η μορφολογία του, η εσωτερική του “υφή” και με τον Triplex η αγγείωση. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά δεν δίνουν σαφή απάντηση στο ερώτημα εάν ο όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης.
Η διάγνωση του κακοήθους όζου ή του καρκίνου του θυρεοειδούς μπορεί να γίνει αξιόπιστα με κυτταρολογική εξέταση του όζου. Αυτό γίνεται με την παρακέντηση του θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα. Η διαδικασία γίνεται από τον Ακτινοδιαγνώστη γιατρό, ο οποίος με τον υπερηχογράφο εντοπίζει τον όζο και τοποθετεί από το δέρμα μία βελόνα λεπτή, όπως αυτές που γίνονται οι συνήθεις ενέσεις. Παρακολουθεί με το υπερηχογράφημα την πορεία της βελόνας ώστε να φτάσει μέσα στον όζο. Με την σύριγγα αναρροφά υλικό από το εσωτερικό του όζου που αποτελείται από κύτταρα, υγρό και αίμα. Το υλικό αυτό το εξετάζει ο κυτταρολόγος γιατρός διερευνώντας εάν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα.
Η όλη διαδικασία είναι ανώδυνη και ακίνδυνη. Ο εξεταζόμενος αισθάνεται ελαφρά ενόχληση κατά την είσοδο της βελόνας χωρίς ιδιαίτερο πόνο. Η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί δύο ή τρεις φορές κατά την διάρκεια της εξέτασης για την λήψη αρκετού υλικού. Για την παρακέντηση δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία εκτός από την διακοπή αντιπηκτικών φαρμάκων.
Οι κύριες ενδείξεις για την παρακέντηση του θυρεοειδούς είναι το μέγεθος του όζου (συνήθως μεγαλύτερο των 10 χιλιοστών), η απότομη αύξηση των διαστάσεων του όζου και οι παράγοντες αυξημένου κινδύνου, όπως το οικογενειακό ιστορικό η ακτινοβόληση στο κεφάλι ή τον λαιμό, άνδρες ηλικίας κάτω των 30 ετών ή άνω των 60 ετών με ιστορικό προηγούμενου καρκίνου σε ενδοκρινή αδένα.
Η παρακέντηση μπορεί να παρουσιάσει ελαφρές επιπλοκές που δεν προκαλούν σοβαρά προβλήματα. Σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί τοπικά αιμορραγία η οποία αντιμετωπίζεται με πίεση της περιοχής. Τα αποτελέσματα της παρακέντησης διαχωρίζουν τον καλοήθη από τον κακοήθη όζο. Κάποιες φορές το υλικό που συλλέγεται από την παρακέντηση δεν περιέχει αρκετά κύτταρα για να γίνει ικανοποιητική διάγνωση οπότε χρειάζεται επανάληψη. Αυτό συμβαίνει σε ποσοστό 5-10% των παρακεντήσεων, είναι τυχαίο και δεν μπορεί να προβλεφθεί και να το αποφύγουμε. Εκτός από τον καρκίνο με την παρακέντηση διαγιγνώσκονται και καλοήθεις παθήσεις όπως καλοήθεις όγκοι ή διάχυτες παθήσεις (οζώδης βρογχοκήλη). Με την ίδια διαδικασία μπορούμε να παρακεντήσουμε κύστεις του θυρεοειδούς και να αναρροφήσουμε το υγρό.
